Skal du ut og bade i sommer? Frode Gryttens nye novellesamling Gut, jente, juni, juli, handler om bading, om gutter og jenter, menn og kvinner som møter sin dypeste lyst og største frykt i det kalde vannet.

Sweethearts

Av Frode Grytten

Du studerer den nye badedrakta di i spegelen, framleis sur fordi du ikkje fikk den svarte bikinien. Du er for ung for bikini, sa mor di då du stod inne i prøverommet. Ho lo og spøkte med butikkdama. Gutar kjem tidsnok til å forelske seg i deg, ropte mor di. Inst inne er du letta over at det blei denne drakta. Ho passar deg betre. Dekker meir. Avslører mindre. Lyseblå. Lycra. Perfekt til huda di. Usynlige spiler løftar dei små brysta dine. Heldigvis skimtar du ein skugge og ei kløft.

Eg ventar ute i bilen, ropar mor di nede frå første etasje. Du rufsar til håret før du set det opp i ein topp. Du kastar eit siste blikk i spegelen. Augene dine er snille og vennlige. Leppene er store og søte. Du har eit fint ansikt. Alt det andre er ikkje akseptabelt. Du er for tynn, for høg, for hengslete. Kroppsdelane dine stikk ut i alle retningar. Den nye badedrakta kan ikkje endre på det.

Du drar på deg ei gammal t-skjorte og den shortsen du nytta i heile fjor sommar. Det er som om den nye deg forsvinn inn i den gamle deg. Du finn bagen og går ut til bilen. Mor di ventar med motoren i gang og bilradioen på. Fortel meg om venninna di, seier ho og rullar ut på hovudvegen. Det er varmt inne i kupeen og lummert ute. Ettermiddagssola flyt over frontrute og vegbane.

Det kjem visst regn, seier mor di og kikkar opp mot himmelen. Du ser svarte skyer henge truande i vest. Du sender ei melding. Ti minutt, skriv du. Eigentlig hadde du tenkt å sykle, men mor di insisterte på å kjøre. Ho ville sjå området etter utbygginga. Ho seier at dette brukte å vere deira hemmelige badeplass då ho var ung. Ho møtte sine vennar oppe ved tjernet. Dei bada og krangla og flørta sommaren gjennom. Det var faktisk der ho trefte far for første gong. Då visste ho ikkje kven han var eller kva han heitte, han var bare med i den gjengen av gutar som heldt til ved vatnet.

Ho seier at dei måtte gå gjennom eit skogholt og passere ein flokk med kyr for å komme seg opp. Ho rasar gjennom ei rad med namn på folk du verken kjenner eller har hørt om. Du seier ingenting. Du tenker bare på kor merkelig det er at mor di har vore like gammal som du er no. Mor di seier at dei sommardagane var fullstendig bekymringslause. Alt ho trong å gjøre, var å smørje seg inn med sololje og stupe frå berget og drømme om gutar.

Du får svar på meldinga: eg er her. Mor di snur seg mot deg. Eg er så glad for at du har fått deg ei venninne allereie, seier ho. Du nikkar. Mor di seier at det er slutt på flyttinga. Familien har endelig komme heim. Denne gongen kjem de til å bli buande. Ho parkerer på oppsida av dei nye husa og spør: Kva heiter venninna di igjen?

 

Sara vinkar til deg då du når enden av grusvegen. Du har allereie oppdaga ho sitjande øvst på berget. Du vinkar tilbake og skundar deg bort. Sara har sjølvsagt ein ny bikini i svart. Ho har måla neglene på fingrar og tær i glittergrønt. Ho tar ut øyreproppane og ser opp på deg. Det er sikkert tjue grader uti, seier ho. Det kjem til å regne, svarar du og peikar på veggen av skyer. Du hører sjølv at du seier dette på same vis som mor di snakkar.

Bare deilig med litt regn no, seier Sara. Ho kastar det våte håret bakover og knyter det i ein hestehale. Få sjå den nye badedrakta di, då, ber Sara. Du seier at du vil vente litt med å sole deg. Sara protesterer. No svir du bare t-skjorta di, seier ho. Du ler og tar av deg på overkroppen. Så fin, seier Sara.

Du veit ikkje korfor ho har valt deg. Sara kunne ha fått kven som helst som si venninne, men du tenker ikkje så mykje på det. Du har bare akseptert at slik er det no. I går kveld reiste de til byen saman, gikk arm i arm gjennom gatene i skumringa. De studerte kvar andre i butikkvindaugene, såg på klede og frisyrar, fniste og lo slik du ikkje kan hugse du har ledd på lenge.

Du ser deg rundt. Folk sit spreidd rundt på berga, ungar plaskar ute i tjernet. I graset bak dykk ligg ei jente og ein gut. Ho har lagt seg oppå han mens dei kliner. Dei oppdagar at du glor, og stansar. Du ser vekk. Du spør om det er nokon kjente her. Sara peikar på gutegjengen som stuper frå berget. Ho kjenner dei frå skulen. Ho fortel at ho har lagt dei for hat.

Sara seier at ho skal lære deg noko, ho har sett det på ein tv-serie, og det er å studere gutars ganglag. Ein kan faktisk ut frå korleis dei går, sjå kor lang pikk dei har. Du fniser. Du ventar. Du veit ikkje kva du skal seie til dette.

Skal vi bade? spør Sara. Eg har nettopp ete middag, svarar du, ein skal ikkje bade rett etter middag. Det er ikkje sant at du nettopp har ete, men du kjenner deg plutselig sårbar og eksponert. Vil du ha ei cola? spør du. Sara takkar ja og tar imot den eine av boksane du har med. Ho drikk og ser bort på deg. Du har ganske store lepper, når eg tenker meg om, seier ho. Takk, seier du. Eg sa ikkje at eg meinte det positivt, seier ho. Du ser ned.

Hei, følg med på dei der, då, seier Sara og peikar på tre gutar som svømmer utover. Kva skjer? spør du. Vent og sjå, seier ho. Gutane er midtvegs då dei brått reiser seg opp i tjernet. Det ser merkelig ut, dei tre står plutselig på vassflata. Sara forklarer at dei har svømt ut til jesussteinane. Det finst små holmar under vatnet. Frå land er holmane usynlige, men stig du oppå, ser det du som om du er Jesus Kristus.

 

Himmelen mørknar, du kjenner regndropar mot ansiktet. No vi bade, seier Sara og reiser seg. Ho spring ned berget og stuper frå kanten. Du ser ho dukke opp igjen eit stykke uti. Du tar av deg shortsen. Så følger du etter, hoppar frå berget. Vatnet er varmt og deilig. Over åsen ser du himmelen eksplodere. Straks etter kjem eit djupt drønn.

Ein skal ikkje bade når det tornar, seier du. Vi to skal, seier Sara og tar nokre kjappe tak. Vent, ropar du og følger etter. Saman svømmer de utover. Fleire lyn blenker på himmelen. Digre dropar treffer vassflata rundt deg. Du snur deg over på rygg og ser at folk inne på land er i ferd med å pakke saman. Du ser dei springe gjennom regnet til bilane på parkeringa.

Ute ved jesussteinane hjelper Sara deg opp. Fleire måker kjem fykande over vassflata med knivliknande venger. Du og Sara er dei einaste som er igjen i tjernet. Du snur deg mot ho og merkar at ho kjem nær-mare. Du får ei kjensle av ansiktet hennar, kroppen hennar, huda, bikinien som er blank og skinande. Ein annan kropp. Ein annan pust.

Ho seier namnet ditt. Så pressar ho leppene sine mot dine. I eit sekund eller to kjenner du tunga hennar rotere rundt inne i munnen din. Alt blodet i kroppen blir elektrisk. Du forsøker å ta eit steg tilbake, men føtene dine er langt under deg ein stad. Å, har eg tatt feil? spør Sara. Eg har ikkje tatt feil, har eg? Du veit ikkje kva du skal svare. Det er som om alt i deg er opna, du er både klar og tåkete. Du fell baklengs tilbake i vatnet. Det mørke lukkar seg rundt deg, og du søkk viljelaus mot botnen.

Med nokre kraftige tak svømmer du opp til overflata igjen. Sara står framleis på jesussteinane. Du smiler mot ho. Så hoppar ho uti til deg. De svøm-mer tilbake mot land utan å seie noko. Oppe på berget sveipar de kvart sitt handkle rundt dykk, som to bandasjar. De stirer ut på dei siste regndropane som fell over tre og vatn.

Sara fortel at i fjor sommar var ho her på kveldstid, og då sat det ein fyr gjømt borte i buskane. Han hylte som ein gris. Ho forklarar at det ligg eit galehus bak skogen på andre sida av tjernet. Var du redd? spør du. Ho ristar på hovudet. Men den hylinga var spooky, seier ho. Du lener hovudet ditt mot skuldra hennar.

 

Du bada vel ikkje då det torna? spør mor di då du har sett deg inni bilen. Du svarar ikkje. Ho kan jo med eigne auge sjå at du er like heil. De kjører svingane ned mot hovudvegen. Insekt virrar rundt i kupeen. Regnbya har skylt alt reint. Gater. Fortau. Karosseri. Du trekker inn dufta av grillkol og brent kjøt frå hagane de passerer.

Var det nokon kjekke gutar der, då? spør mor di. Kan du ikkje bare vere stille, seier du inni deg, versåversåversåsnill. Mor di seier at det var noko ho glømte å fortelje i stad. Den sommaren ho trefte far, hadde han kalla ho for sweetheart. Min sweetheart, hadde han sagt då dei sat ute på jesussteinane. Det var det ingen som hadde sagt til ho før. Vi to er sweethearts, hadde han sagt. Og så var ho hans.

Du ser deg sjølv i sidespegelen. Ansiktet ditt er farga av kveldssola. Du fører den eine fingeren over nase og kinn og lepper og hake. Det er som om du har fått juling. Slik kjennest det. Som om hovudet ditt brenn og har tatt til å hovne opp. Du lukkar augene og kjenner den kjølige fartsvinden strømme mot deg.

Frode Grytten (f. 1960) har skrive bøker i dei fleste sjangrar og har nådd eit stort publikum. Han har mellom anna vunne Brageprisen, Rivertonprisen og Nynorsk litteraturpris, og bøkene hans er omsette til 15 språk.

Les også

Utdrag
Julie Engvik

Detaljene av Ia Genberg

I Ia Genbergs kritikerroste og prisvinnende roman Detaljene forteller en febersyk jeg-person om fire mennesker som har betydd mye for henne, men som av ulike

Les mer »